NIEUWE DEMOCRATIE 1
Aanvraagformulier projecten
Hoe werkt het?
Dit is het aanvraagformulier voor projecten binnen het thematische, lokale of Toukomst programma. Je stuurt je project in door dit formulier in te vullen en te versturen per e-mail naar: . De onafhankelijke beoordelingscommissie toetst je project en geeft vervolgens een advies aan het bestuur van Nationaal Programma Groningen. Het bestuur beslist uiteindelijk of het project een bijdrage ontvangt. Wij houden je zoveel mogelijk op de hoogte van de verschillende stappen in dit proces.
Zijn er nog vragen, dan kun je contact opnemen met je programmamanager of met het programmabureau via: . Voor
Toukomstprojecten kun je contact opnemen met je projectbegeleider.
Tips bij het invullen:
Lees voor je start met invullen het hele format door. Probeer kort en duidelijk te schrijven. Kom je er niet uit? Neem dan, voor je dit aanvraagformulier instuurt, contact met ons op. Het is altijd mogelijk (zelfs aan te raden) voor de formele indiening een conceptversie te laten “reviewen” door het programmabureau van Nationaal Programma Groningen. De onafhankelijke beoordelingscommissie beveelt een review ten zeerste aan, aangezien gebleken is dat dit de kwaliteit van de aanvraag ten goede komt. Als het project een ruimtelijke impact heeft, is het aan te raden het Omgevingskwaliteitsteam, voorafgaand aan indiening van het project, om (schriftelijk) advies te vragen. Neem daarvoor tijdig contact op met het programmabureau: .
Naam project:
Nieuwe Democratie in Groningen
Projectomschrijving in één zin:
Versterking lokale democratie via dorps/wijkverenigingen als interactief platform/verbinder
tussen bewoner(s) en de lokale overheid.
NIEUWE DEMOCRATIE 2
Contactinformatie1
Contactpersoon
Naam Fred Mahler
E-mail
Telefoonnummer 0626880372
Wat is de belangrijkste uitvoerende partij?
Naam organisatie Gebiedscoöperatie Duurswold i.o.
Rol organisatie bij het project Trekker, kwartiermaker
Naam contactpersoon Fred Mahler en Henk Jan v.d. Sluis
E-mail contactpersoon ;
Telefoonnummer
contactpersoon
0626880372 resp. 0622233748
Welke andere partners zijn ook betrokken bij de aanvraag?
Namen Rol/verantwoordelijkheid
Dorpsvereniging Siddeburen Gezamenlijk optrekken richting gebiedsvisie, de oprichting van een Gebiedscoöperatie en structurele interactieve
relatie met de gemeente (Midden-Groningen)
Dorpsvereniging Hellum Idem
Dorpsvereniging Schildwolde Idem
Coöperatieve Vereniging
Duurzaam Duurswold
Idem
Dorpsvereniging Tjuchem Idem
Dorpsvereniging Steendam Idem
Coöperatie Steendam Idem
Dorpsvereniging Overschild Idem
Vereniging Groninger Dorpen Mee ontwikkelen/ondersteunen van concept vanOnderen,
ter verdere uitrol in de provincie
Innovatie Werkplaats
Groeningen
Mee ontwikkelen/ondersteunen van concept vanOnderen, ook als onderdeel van studie/scholingsmodules Hanzehogeschool
Provincie Groningen Pilot i.k.v. Programma Expeditie Participatie
Gemeente Midden-Groningen Pilot i.k.v. Gebiedsgericht werken en Programma
Dorpsvisies
1 De contactgegevens worden gedeeld met de onafhankelijke beoordelingscommissie, het bestuur van
Nationaal Programma Groningen en met de programmamanagers Nationaal Programma Groningen
van de gemeenten en provincies uitsluitend om projecten aan elkaar te verbinden en dwarsverbanden
te leggen. Voor hoe om wordt gegaan met contactgegevens verwijzen wij naar de privacyverklaring op
onze website.
NIEUWE DEMOCRATIE 3
Algemene informatie
Beschrijving project
Financieel overzicht:
(Dit is een samenvatting van de gegevens die gevraagd worden in hoofdstuk 3)
Financieel overzicht
a. Gevraagde bijdrage € 25.000
b. Totale omvang cofinanciering Vrijwilligersuren € 25.000 (minimaal)
c. Totale omvang project € 50.000 = A + B
Voor welk(e) probleem/kans is dit project een oplossing/aanpak? De zowel letterlijk als figuurlijk groeiende afstand tussen burgers en overheid met als
gevolg verminderde maatschappelijke betrokkenheid en groeiende onvrede in de regio.
Geef een korte omschrijving van het project. Project Nieuwe Democratie in Groningen wil een structureel interactieve samenwerking bewerkstelligen tussen (lokale) overheid en bewoners. Met een bundelende rol via dorps- /wijkverenigingen krijgen bewoners een directe stem in ontwikkelingen in hun eigen
omgeving. Dit met als doel het woon- leef- en werkklimaat op gewenst niveau te brengen c.q. te houden. Het project vertrekt vanuit de bottom-up-praktijk die de laatste jaren in Steendam is ontwikkeld. Dat bottom-up concept (in ontwikkeling) heeft als werktitel ‘Initiatief vanOnderen’ gekregen. De verdere ontwikkeling en uitrol van het concept vindt plaats in samenwerkingsverband van de 6 dorpen rond het Schildmeer (Siddeburen, Hellum, Schildwolde, Overschild, Tjuchem en Steendam, alle behorend tot de gemeente Midden-Groningen en en in totaal zo’n 6.000 inwoners). Steendam / Regio Duurswold is de geboortegrond van het vanOnderen-concept. Dit project is bedoeld als pilot om het concept verder te ontwikkelen en te testen. Dit model is gebaseerd op verschillende theorieën en modellen die gericht zijn op democratische vernieuwing en burgerparticipatie. Het zou de basis kunnen worden van een versterkte democratische structuur (c.q. model) om burgers direct(er) te betrekken en stem te geven bij ontwikkelingen in hun eigen gebied. Interactieve samenwerking met de gemeente (raad, bestuur en ambtelijk apparaat) zorgt ervoor dat het wederzijds (nu gehavende) vertrouwen zich herstelt en dat er tevens (weer) gevoel voor gemeenschap kan groeien.
Het vanOnderen-model kan in principe voor elk dorp/wijk/gemeenschap gebruikt worden om de bottom-up gewenste aandacht voor en invloed op de eigen omgeving in beeld te brengen, in constructieve samenwerking met de eigen gemeente. Om deze bredere uitrol te faciliteren wordt binnen dit project ‘werkende weg’ een (flexibel) handboek uitgewerkt, als leidraad voor dorpen/wijken/gemeenschappen die met versterking van de democratie in hun eigen omgeving aan de slag willen.
NIEUWE DEMOCRATIE 4
Het model anticipeert c.q. speelt in op een aantal boven- en buitengemeentelijke beleidsontwikkelingen en particuliere ideeën, die alle tot doel hebben ons representatieve democratische stelsel te versterken, zodat democratie zich niet langer beperkt tot ‘1 x per 4 jaar stemmen’. Te denken valt hierbij aan de nieuwe Wet Versterking Participatie op Lokaal Niveau die thans ter besluitvorming in de Tweede Kamer ligt, het Programma ‘Democratie in Actie’ van het Min.BZK, het Programma ‘Expeditie Participatie’ van de Provincie Groningen, het Uitdaagrecht / Right to Challenge, het recente boek “En nu is het aan ons’’ van Eva Rovers, dat o.m. gaat over ‘burgerberaden’. Het slinkende vertrouwen van burgers in hun overheid en de ervaren afstand tussen burger en (nu vaak grotere) gemeenten is een nationaal probleem. Een probleem dat zelfs leidt tot ongewenste polarisatie. Dit ‘fenomeen’ speelt ook in deze regio, extra gevoed door de aardbevings-problematiek dat het gevoel van onmacht en onrecht bij burgers nog vergroot. Het project Nieuwe Democratie tracht met toepassing van een bottom-up structuur (= het vanOnderen-model) de democratie (lokaal) zodanig te versterken/vernieuwen, dat er een interactieve bloedbaan ontstaat tussen bewoners en hun overheid. Bestaande theorieen en modellen worden gevalideerd binnen een ‘pilot-project’ rondom de 6 Schildmeerdorpen. Deze zijn gezamenlijk onderweg naar de vorming van een Gebiedscoöperatie. Vanuit dit rechtspositioneel verankerde vehikel kunnen – met aangetoond draagvlak – gewenste maatschappelijke ontwikkelingen in gang worden gezet. Het project leidt o.m. tot:
Het doorontwikkelen en valideren van een vanOnderen-concept gebaseerd op bestaande modellen en theorieën. Onderwerpen die aan bod komen zijn
bijvoorbeeld ‘structuur’, ‘stappenplan’, ‘basis- en randvoorwaarden’, instrumenten/toolbox. Dit zal beschreven worden in een nog te ontwikkelen handboek.
Het ontwikkelen van een gedigitaliseerde leefbaarheidsenquête (die geactualiseerd
– bijv. eens per 2 jaar – opnieuw kan worden uitgezet)
Het op basis van die enquêtes opstellen van dorps/wijkvisies met een meerjarige horizon
Het ontwikkelen van een Gebiedsvisie, door ‘stapeling’ van de dorps/wijkvisies in de betreffende regio (voor dit project is dat de regio Duurswold, met de dorpen Siddeburen, Hellum, Schildwolde, Overschild, Tjuchem en Steendam)
Het ontwikkelen van een ‘convenant van afspraken’ met de (lokale) overheid over de status van de dorps/gebiedsvisie, met als uitvloeisel een (jaarlijks)
uitvoeringsplan en periodieke herijking
Het onderzoek van mogelijkheden om in het verlengde van het Convenant met de gemeente te komen tot een model van ‘burgerberaad’/ G100’ e.d. ten nutte van gebiedsoverstijgende vragen/beleidsthema’s. Het concept wordt – naast de samenwerking met de gemeente – verder uitgewerkt in samenwerking met en ondersteuning van o.m. Vereniging Groninger Dorpen, CMOStamm, Innovatie Werkplaats Groeningen in Hellum (Hanzehogeschool en Regio Groningen-
Assen) en het lectoraat Duurzaam Coöperatief Ondernemen (Hanzehogeschool).
NIEUWE DEMOCRATIE 5
Andere mogelijke partijen voor deskundigheid en expertise zijn:
Platform GrasE
PeriScope (Derwin Schorren)
Studio Marcha! (Maartje ter Veen)
Peter Bootsma
Egbert Dommerholt (Hanzehogeschool)
Wat is de doelstelling van het project (formuleer indien mogelijk SMART)?
De doelstelling is meerledig;
Het versterken van de mogelijkheden tot directe betrokkenheid van bewoners bij ontwikkelingen in hun eigen gebied
Herstellen van vertrouwen tussen burger en (lokale) overheid door het opzetten van een structurele interactieve relatie tussen bewoners en hun gemeente
Verbeteren en toekomstbestendig maken/houden van het woon-, werk- en leefklimaat in de eigen omgeving
Bouwen aan een sterke (en gezellige) gemeenschap.
Om deze doelen (smart) meetbaar te maken wordt er geïnventariseerd welke meetmethoden en meetmomenten geschikt kunnen zijn, ook in relatie met de te
ontwikkelen leefbaarheidsenquête. Hierbij wordt o.m. gekeken naar / gebruikt gemaakt van gegevens uit bekende onderzoeksbronnen (CBS, Sociaal Planbureau e.d.). Het is te voorzien dat bewoners de kans moeten krijgen om langzamerhand in te groeien in ‘nut/noodzaak/kansen’ van de vanOnderen-aanpak. Daaraan gaat gewerkt worden door bijv.:
Het organiseren van informatieve- en richtinggevende dorpsbijeenkomsten. Stimuleren van betere samenwerking en inhoudelijk uitwisseling tussen de dorpen
Bijeenbrengen van burgers, lokale overheden, bedrijfsleven en organisaties
Inventariseren en samen realiseren van ideeën en initiatieven en deze vertalen naar concrete plannen
Het leggen van dwarsverbanden zodat er samenwerking kan ontstaan en schaalvoordelen kunnen worden gerealiseerd
Het gezamenlijk aanvragen van fondsen en subsidies
Communicatie over de regio
Ontwikkelen van dorps/gebiedsvisie
Organiseren van coöperatie bijeenkomsten
Samen ontwikkelen van parameters voor diverse dimensies van tevredenheid over wonen, werken, welzijn in het eigen gebied en die periodiek toetsen/evalueren.
Waarom is dit project een goede dan wel de beste oplossing/aanpak voor het/de bij vraag 2 gesignaleerde probleem/kans? Toelichting: waaruit blijkt dat deze oplossing/aanpak zal werken en dit de meest effectieve manier is? Voeg eventuele onderbouwing toe, zoals: een businesscase, een maatschappelijke kosten-batenanalyse, een evaluatierapport etc.
NIEUWE DEMOCRATIE 6
De praktijk heeft inmiddels wel uitgewezen (in de ‘startdorpen Steendam en Tjuchem) datde vanOnderen-aanpak tot mooie resultaten kunnen leiden. Zo zijn er al een aantal initiatieven geweest en is er veel onderzoek gedaan naar burgerparticipatie. Resultaten die zelfs ‘in Den Haag’ tot de verbeelding spreken (getuige o.m. ook het bezoek van diverse ministers, premier Rutte en de koning). Die de laatste jaren gegroeide praktijk wordt met dit project verder ontwikkeld, nu met het kompas op het Duurswoldgebied in samenwerking van de eerdergenoemde 6 Schildmeerdorpen en dus met meer krachtenbundeling en draagvlak.
In de post-corona periode zijn al meerdere werkgroepen geformeerd, die nu ‘in de startblokken’ staan:
Werkgroep Leefbaarheidsenquête / Dorpsvisie
Werkgroep Duurzaam Duurswold (o.m. energietransitie incl. de agrarische sector)
Werkgroep Recreatie & Toerisme (Schildmeer/Roegwold, Kultuureiland
Damsterplas)
Werkgroep Schildwacht (aardbevingsdossier, versterking, op basis van project
Dorp in Eigen Hand, dat in Tjuchem en Steendam loopt).
Zoals gezegd wordt er door de 6 Schilddorpen gewerkt aan de oprichting van een Gebiedscoöperatie, die gaat functioneren als een organisatieparaplu /
samensmeltingspunt voor de verschillende dorpsverenigingen en coöperaties. Zo bestaan er binnen het gebied al 2 energiecoöperaties, die kunnen worden opgeschaald tot 1 energiecoöperatie voor het hele gebied. De gebiedscoöperatie krijgt een brede maatschappelijke doelstelling (zonder winstoogmerk).
Bovenstaande zal uitgevoerd worden middels bestaande theorieën en methoden. Hiervoor worden experts en deskundigen ingehuurd. Deze methoden en theorieën kunnen toegepast worden en waar nodig aangescherpt worden. Deze validatie zal het bottom-up principe verder versterken. Tevens biedt het de regio een visie om een optimale leefbaarheid te creeëren / houden (in wijzigende omstandigheden). De eerste stappen zijn gezet, maar om het professioneler en meer gestructureerd aan te pakken zijn meer middelen noodzakelijk.
Wie heeft de leiding over de uitvoering van dit project en hoe is de verdere uitvoering
georganiseerd (wie doet wat)?
De formele leiding ligt in handen van de gezamenlijke besturen van de 6 dorpsverenigingen. Dit tot de notariële totstandkoming van de Gebiedscoöperatie.
De ‘dagelijkse’ voortgang wordt in eerste instantie ter hand genomen door de eerder genoemde Werkgroep Dorpsvisies. De uitrol van het hele project geschiedt onder nadrukkelijke professionele begeleiding, waaronder ook de ingroeiende interactie met de gemeente Midden-Groningen.
Wat is de planning?
Planning: Geef de maand en het jaar aan voor iedere fase
Voorbereidende fase Afgerond.
NIEUWE DEMOCRATIE 7
Begin van de uitvoering 1-7-2023
Midden van de uitvoering 31-12-2024
Einde van de uitvoering 31-12-2025
Project afgerond en geëvalueerd
Het project moet uitmonden in een blijvende ‘omarming van het proces’ door de gemeente, zowel in eigen huis als in facilitering van dorpsverenigingen als in financiële ondersteuning.
Wat is de locatie van het project (bijv. plaatsnaam of postcodegebied)?
Overschild: postcode 9625
Schildwolde: 9626
Hellum: 9627
Siddeburen: postcode 9628
Steendam: 9629
Tjuchem: 9939
Benoem de activiteiten die je verricht binnen dit project.
Het doorontwikkelen en valideren van bestaande theorieën en modellen gebaseerd op burgerparticipatie en het vanOnderen-concept. Dat zal leiden tot een handboek.
Het ontwikkelen van een gedigitaliseerde leefbaarheidsenquête
Het opstellen van dorps/wijkvisies met een meerjarige horizon
Het ontwikkelen van een Gebiedsvisie, door ‘stapeling’ van de dorps/wijkvisies
Het ontwikkelen van een ‘convenant van afspraken’ met de (lokale) overheid over de status van de dorps/gebiedsvisie, met uitvoeringsplan
Bruikbare opties ontwikkelen voor (varianten op) ‘burgerberaad’/ G100’ e.d., op de schaal van de gemeente. Naast bovengenoemde activiteiten zal ook gecommuniceerd worden met stakeholders:
Informatieve- en richtinggevende dorpsbijeenkomsten
Stimuleren van betere samenwerking en inhoudelijk uitwisseling tussen de dorpen
Bijeenbrengen van burgers, lokale overheden, bedrijfsleven en organisaties
Organiseren van bijeenkomsten over de mogelijkheden coöperatievorming
Website
Sociale media
Nieuwsbrieven
Benoem de activiteiten die je blijft verrichten nadat het project met de bijdrage vanuit
Nationaal Programma Groningen afgerond is.
NIEUWE DEMOCRATIE 8
Realisatie onderhanden projecten (Werkgroepen)
Door de tijd heen zal de samenwerking / de gebiedscoöperatie steeds nieuwe maatschappelijke projecten entameren, die met draagvlak vanuit de dorpen naar
voren komen.
Frequente dorpsbijeenkomsten over voortgang/stagnatie/bijstelling in uitstaande c.q. geplande ontwikkelingen
Tweejaarlijkse leefbaarheidsenquête (steeds geactualiseerd), met mogelijk doorvertaling in geldende dorpsvisies/gebiedsvisie
Structureel overleg (o.b.v. bijv. 2maandelijkse agenda) met de gemeente over voortgang/stagnatie/bijstelling van afsprakenkader, uitvoeringsplannen e.d. te
Organiseren van x bijeenkomsten rondom gebiedsontwikkeling en leefbaarheid \
Blijven sturen op deelname van bewoners in participatieproces, waardoor ze ook op lange termijn betrokken en actief blijven
Bestaande theorieën en modellen zullen gevalideerd worden en waar nodig aangevuld/ verbeterd worden op grond van de ervaringen die worden opgedaan.
Via o.m. Groninger Dorpen en de Provincie zal geprobeerd worden het model vanOnderen breder te implementeren.
Resultaten, monitoring en evaluatie
Resultaten. Welke meetbare resultaten willen jullie bereiken (formuleer indien mogelijk SMART)? Denk hierbij niet alleen aan directe resultaten van dit project (bijvoorbeeld het realiseren van een nieuwe toeristische trekpleister) maar ook aan verwachte effecten op de langere termijn (bijvoorbeeld een toename van het aantal bezoekers per jaar). De in punt 9 beschreven activiteiten zullen zorgen voor een aantal resultaten. De activiteiten zullen leiden tot ingrijpende veranderingen in het gebied die ten goede komen aan de lokale politiek en de verbondenheid met de burgers (betere samenhang en duidelijke keuzes).
Binnen het project wordt er geïnventariseerd welke meetmethoden en meetmomenten geschikt kunnen zijn, ook in relatie met de te ontwikkelen leefbaarheidsenquête. Hierbij zijn rode draden als ‘saamhorigheid / sociale samenhang’, ‘welzijn’, ‘leefklimaat’. Uiteraard wordt er bij de ontwikkeling van die gebiedsgerichte parameters ook gekeken naar / gebruikt gemaakt van gegevens uit bekende onderzoeksbronnen (CBS, Sociaal Planbureau e.d.). Concreet betekent dat er circa 5 documenten opgeleverd zullen worden als resultaat:
Een rapportage met uitkomsten vanuit de leefbaarheidsenquete;
Een document waarin de gebiedsvisie staat met daarin ook de dorps/wijkvisies;
Een convenant met de lokale overheid;
Een uitvoeringsplan en agenda;
Een handboek waarin het concept beschreven staat.
NIEUWE DEMOCRATIE 9
Monitoring & evaluatie. Bij de afronding van het project word je gevraagd een eindverslag te maken. In het eindverslag geef je aan wat de resultaten van je project zijn en licht je toe wat die resultaten hebben bijgedragen aan de vier ambities van Nationaal Programma Groningen (zie onderdeel 7). We vragen je nu om aan te geven aan de hand van welke indicatoren je de resultaten gaat meten. Het is van belang dat je kiest voor indicatoren waarvoor de gegevens ook daadwerkelijk
beschikbaar zijn of komen. Dit kan door gebruik te maken van openbare data of door zelf data te verzamelen. Indien het project een pilot betreft, geef dan duidelijk aan wat je verwacht te leren van de pilot en wanneer de pilot geslaagd is. De streefwaarden dienen meetbaar te zijn (kwalitatief of kwantitatief). Aan de hand van welke concrete indicatoren ga je na afronding van het project toetsen of de resultaten zijn behaald? Zorg ervoor dat je aan elk hierboven beschreven resultaat
ten minste één indicator koppelt. Indicator Streefwaarde Zie hiervoor onder 1
Notulen van vergaderingen van de diverse dorpsverenigingen 6x per jaar
6-8x per jaar
Evenementen met de genoemde
betrokkenen
2-4x per jaar
Website, Nieuwsbrief, sociale media,
regiokrant (communicatie)
Maandelijks (minimaal)
Zijn er momenten gepland waarop je bepaalt of het project nog op de goede weg is (herijkingsmomenten)? Wat zijn de mogelijke gevolgen hiervan voor de uitvoering van het project en de meetbare resultaten?
Zoals geschetst betreft dit project een innovatief proces van samenwerking tussen burgers en van samenwerking tussen (lokale) overheid en burgers. Het vraagt a.h.w. een cultuuromslag, waar er heden ten dage vaak sprake is van weinig/geen vertrouwen tussen partijen. Dit project vraagt dus een lange adem, maar in de uitrol van deze pilot 6 Schilddorpen gaan zich natuurlijk wel een aantal ‘meetmomenten’ voordoen, zoals de opkomst bij de dorpsbijeenkomsten en deelname aan de (ook digitale) leefbaarheidsenquête. Tussentijdse evaluatie hoe de animo is: aantal deelnemers en betrokkenheid van partijen waaronder de inwoners.
Uitkomsten uit de leefbaarheid enquête. De uitkomsten bepalen of het project kans heeft van slagen. Indien er tijdens de tussentijdse evaluatie blijkt dat er onvoldoende draagvlak is, dan zal het project beëindigd worden.
NIEUWE DEMOCRATIE 10
Financieel
Gevraagde bijdrage
Als je zelf niet op de hoogte bent van de BTW-systematiek, laat je bij dit onderdeel dan helpen door iemand die die kennis wel heeft, bijvoorbeeld de financieel contactpersoon van je organisatie. Eventueel kun je ook contact opnemen met het programmabureau via: .
Wat is de gevraagde bijdrage vanuit Nationaal Programma Groningen?
a. Bedrag excl. BTW € 25.000
b. BTW bedrag, welke compensabel is via het
BTW-compensatiefonds (BCF)
Nvt
c. BTW bedrag, welke niet-compensabel is via
het BCF
Nvt
d. Totale gevraagde bijdrage vanuit Nationaal
Programma Groningen
€ = A + B + C € 25.000
e. Cofinanciering (totaalbedrag) € € 25.000
f. Totale financiële omvang van dit project € = D + E € 50.000
Cofinanciering
Wat dragen de verschillende projectpartners bij (bijv. financiële middelen, uren, projectondersteuning)? Als het gaat om een bijdrage in natura dan vragen we je een inschatting te doen van de financiële omvang hiervan en dit ook op te nemen in de tabel. Bijvoorbeeld: Partij X draagt 10 uur bij aan het project. Dit vertegenwoordigt een waarde van ongeveer €1000,-.
Bijdrage aan het project Naam organisatie
Vrijwilligers uren vanuit de 6 dorpsverenigingen. Uitgaande van een (minimale) deelname van 3 bewoners per dorp en een inzet van (slechts) 2 uur per week,
gedurende 40 weken (1 jaar), levert een (minimale) bijdrage van ca. 1.500 uur. Gerekend is met een cofinanciering van € 25.000, hetgeen neerkomt op een
‘uurloon’ van € 17. In het licht/zicht van de vele bijeenkomsten e.d. die georganiseerd gaan worden (zie o.m. 2.1) is dit een ‘ondergewaardeerde’ calculatie.
NIEUWE DEMOCRATIE 11
Begroting. Voeg hieronder (of als los pdf-document) de begroting van dit project toe, eventueel voorzien van een korte toelichting. In de voetnoot zijn richtlijnen opgenomen voor de begroting
Organisatie
Inhuur Deskundigheid € 10.000
Communicatie € 4.000
Leefbaarheidsenquête € 2.000
Gebiedsvisie ontwikkeling € 7.500
Out of Pocket (bijeenkomsten) € 1.500
Inzet en Uren vrijwilligers € 25.000
TOTAAL € 50.000
Mogelijke partijen die vanuit expertise de initiatiefnemers kunnen ondersteunen bij het vormgeven van de burgerparticipatie:
CMO STAMM
Platform Gras
PeriScope (Derwin Schorren)
Studio Marcha! (Maartje ter Veen)
Peter Bootsma
Egbert Dommerholt (Hanzehogeschool)
Groningen Dorpen.
In de regio zijn verschillende (professionele) partijen bezig met burgerparticipatie, democratische vernieuwing, participatiesamenleving en inclusiviteit. Initiatiefnemers zetten graag professionals in om hun plannen verder vorm te geven. Hiervoor is een stelpost van € 10.000 opgenomen. De communicatie zal voornamelijk gericht zijn op het informeren van de burgers en betrokkenen alsook de communicatie rondom het project. Onderdeel van de plannen is een (digitale) leefbaarheid enquête. Hiervoor is een bedrag van EUR 2.000 in de begroting opgenomen. Een belangrijk onderdeel van het project is de ontwikkeling van een gebiedsvisie. Hiervoor is een bedrag van EUR 7.500 in de begroting opgenomen om ook hiervoor externe expertise in te huren. Binnen het project zullen een aantal bijeenkomsten en evenementen georganiseerd gaan worden. Hiervoor is een bedrag van EUR 1.500 in de begroting opgenomen.
Richtlijnen begroting:
De begroting sluit aan bij het projectplan;
De begroting geeft inzicht in gehanteerde uurtarieven en geschatte hoeveelheid uren;
Bij aanvragen groter dan €750.000 wordt per kalenderjaar inzicht gegeven in zowel de
geplande activiteiten als de daarbij behorende kosten en inkomsten;
De begroting is voorzien van een dekkingsplan waarbij een opgave wordt gedaan van overige
aangevraagde subsidies en bijdragen met een vermelding van de stand van zaken daarvan.
NIEUWE DEMOCRATIE 12
Staatssteun en vergunningen. Is er een staatssteuntoets uitgevoerd? (Kort samengevat: er bestaat een risico op staatssteun als er direct of indirect sprake is van een subsidie.) Zo niet, hoe/wanneer zal dit risico dan getoetst gaan worden?
De activiteiten zijn niet-economisch en vallen niet onder het staatssteunregime, omdat er geen economisch voordeel voor één partij of meerdere selectieve partijen aanhangt. Het gaat namelijk om het maken van een handboek, visies en convenanten ten behoeve van een maatschappelijk doel, lokale democratie. Daarbij is de redenering dat dit activiteiten zijn van zuiver sociale aard (maatschappelijk) en daarom niet als economisch kwalificeren. Dit houdt in dat voor deze nieteconomische activiteiten ervan uit kan worden gegaan dat ze aanspraak maken op een subsidiebedrag. Onder 3 (begunstigden) leggen we uit dat in dit project het opletten blijft dat geen economisch voordeel bij één van de samenwerkingspartners blijft hangen en hoe je dit kan voorkomen. Dan komt staatsteun namelijk wel in beeld.
Zijn er risico’s voor bestaand beleid en/of het verkrijgen van vergunningen? Zo ja, hoe ga je daarmee om?
Niet van toepassing
Risico’s. Wat zijn de belangrijkste risico’s bij de uitvoering van het project?
Onvoldoende draagvlak/steun (medewerking van vrijwilligers, gemeenten en/of
andere stakeholders)
Onenigheid onder besturen
Overbelasting vrijwilligers
Belangenverstrengeling
Hoe ga je binnen dit project met deze risico’s om?
NIEUWE DEMOCRATIE 13
Open communicatie en duidelijk communicatieplan
Tijd besteden aan draagvlak bij stakeholders (gesprekken aangaan). Efficiënte samenwerking levert ook motivatie
Meerwaarde van het project: “de plus”
Waarom is dit project geen regulier beleid? (NB: Regulier beleid zijn de taken die gemeente, provincie of Rijk gegeven hun rol uit moeten voeren.)
Zowel de validatie van burgerparticipatie concepten alsook de pilot duurswold begeven zich in een zeer vroege fase van ontwikkeling. Het geheel is nog niet volwassen genoeg om onderdeel te worden van regulier beleid. Het Nationaal Programma wordt gezien als steun om deze startfase door te komen. Tevens zijn gemeente, provincie en rijk er nog niet aan toe om gebiedsgericht te werken. Dit staat nog in de kinderschoenen maar heeft wel veel aandacht binnen de politiek (Nieuwe wet ‘Democratie in Actie’) Wat voegt dit project toe aan het regulier beleid of aan projecten die al lopen? Nieuwe Democratie, Burgerkracht en dorpseconomie zijn belangrijke thema`s vanuit het reguliere beleid. Echter is het reguliere beleid met name top-down vormgegeven. Vanuit Nieuwe Democratie willen wij juist bewoners, burgers, bedrijven, sociaal maatschappelijke organisaties en overheden verbinden vanuit een bottom-up benadering. Met dit project
kunnen wij de kracht vanuit Nieuwe Democratie laten zien en zal het onze wens zijn om op langere termijn onderdeel te worden van regulier beleid.
3a. Waarom kan dit project niet zonder een bijdrage van Nationaal Programma Groningen?
Aangezien het in een ‘experimentele’ fase zit en de resultaten nog niet concreet zijn, willen gemeenten nog niet meebetalen. De bijdrage van het Nationaal Programma Groningen geeft de eerste aanzet om concreet aantoonbaar te maken dat het concept werkt en dat er door de samenwerking mooie initiatieven en ideeën ontstaan die de leefbaarheid en gebiedsontwikkeling versterken.
3b. Indien er geen bijdrage wordt toegekend uit Nationaal Programma Groningen, gaat het project dan niet door of wordt het project dan aangepast (en hoe)?
Indien er geen bijdrage wordt toegekend vanuit het Nationaal Programma Groningen dan zal het initiatief alleen om vrijwilligers draaien. Dit betekent dat het ‘low profile’ verder zal gaan en geen professionalisering en structurering waardoor bijvoorbeeld het handboek, de gebiedscoöperatie en bijeenkomsten niet gerealiseerd kunnen worden.
NIEUWE DEMOCRATIE 14
Wat is de impact van het project?
Imago. Een doelstelling van Nationaal Programma Groningen is dat het imago van Groningen
verbetert. Daarbij gaat het over het beeld dat Groningers zelf hebben en de rest van Nederland heeft over de provincie. Met als focus de gezamenlijke kernwaarden van onze provincie namelijk: ruimte, pioniersgeest en karakter. Hierover lees je meer op:
www.merkgroningen.nl/nl/verhaal/identiteit.
Hoe draagt dit project bij aan het imago van Groningen en versterkt het onze kernwaarden?
Met de uitrol van dit project geeft Groningen een krachtige impuls aan de (ook nationaal nagestreefde) dynamiek van ons democratisch bestel. In Steendam e.o. hebben we. succesvolle ervaring opgedaan met het bottom-up betrekken van bewoners bij de visieontwikkeling m.b.t. de eigen woon- een leefomgeving (brede leefbaarheid dus). Dit heeft geleid tot verdere validatie van bestaande theorieën en concepten gericht op burgerparticipatie en het vanOnderen-model’.
Door op de Steendammer ervaring voort te bouwen, in eerste instantie met de 6 Schildmeerdorpen samen, denken wij tot een provinciaal/nationaal bruikbaar
aanpakformat te komen. Landelijk speelt deze gewenste ontwikkeling op een aantal fronten, zoals bijv. het programma Democratie in Actie van het Min.BZK, het recente boek “En nu is het aan ons’’ van Eva Rovers, dat o.m. gaat over ‘burgerberaden’ en het Programma Expeditie Participatie. Groningen kan met deze aanpak, geconcretiseerd in de pilot van de 6 Schilddorpen nationaal groen licht op zich krijgen. Belangrijker echter is dat het de burger echte betrokkenheid geeft waar het (gewenste) ontwikkelingen in de eigen omgeving betreft. Op basis hiervan kan ook een doorstap worden gemaakt naar een hogere schaal (gemeente, provincie, landelijk).
Waarom past dit project juist bij Groningen?
Groningen en Groningers verdienen het om serieus genomen te worden in hun wensen en ideeën voor toekomstige ontwikkelingen. De gekozen aanpak biedt vruchtbare mogelijkheden om betrokkenheid tussen burgers en overheden, via dorps/wijkverenigingen – tot gezamenlijk gedragen ideeën/ontwikkelingswensen te komen en goed geïnformeerd en gedocumenteerd structureel overleg te hebben met de (lokale) overheid, ook waar het dorpsoverstijgende kansen/problematiek betreft, zoals de energietransitie, de schade- en versterkingsoperatie, transitie agrarische sector, natuur & landschap
Welke communicatieadviseur is betrokken bij het project?
NIEUWE DEMOCRATIE 15
Er is geen communicatieadviseur betrokken. Een deel van het budget kan – via de in te schakelen professionals als CM – besteed worden aan communicatie.
Brede welvaart. Nationaal Programma Groningen draagt bij aan economie, werken en leren, leefbaarheid, natuur en klimaat. Hoe draagt jouw project hieraan bij? Beschrijf hieronder per ambitie wat het project bijdraagt. Ga je met dit project bijvoorbeeld een toeristische trekpleister realiseren en verwacht je daardoor een toename van het aantal bezoekers? Dan gaan deze bezoekers hier mogelijk ook geld besteden en draagt dit project op die manier bij aan de economie.
Door de toegenomen bestedingen kunnen voorzieningen in het betreffende dorp blijven bestaan en dat betekent een bijdrage aan de leefbaarheid. De trekpleister levert structureel X aantal banen op en zo draagt het project bij aan werken en leren. Tot slot wordt de omgeving van de attractie zo ingericht dat dit de biodiversiteit bevordert. Op die manier draagt het project uit dit voorbeeld bij aan natuur en klimaat.
Tip: de indicatoren uit het programmakader Nationaal Programma Groningen kunnen je helpen bij het beschrijven van de bijdrage van dit project aan de ambities..
NB: Bij onderdeel 8 Integraliteit dien je punten toe te kennen aan de betreffende ambities. Als je aan één of twee van de onderstaande vier ambities geen punten hebt toegekend: maak dan onderstaand bij de betreffende ambitie(s) aannemelijk dat je project geen negatieve effecten heeft op deze ambitie(s).
Economie. Het pilotproject kent vele dimensies van economische spin off. Echter zal het project leiden tot nieuwe initiatieven, ideeën en activiteiten. Met name toerisme is een belangrijk speerpunt voor de regio. Bewoners en ondernemers hebben samen, binnen de gebiedscoöperatie, aandacht voor kansen/behoeften op het gebied van leefbaarheid.
Werken en leren.
De regio is een mooie plek voor mensen die onder andere werken in de stad, maar de rust en natuur dichtbij huis willen. Binnen het project wordt intensief samengewerkt met het beroepsonderwijs – Hanze, . erra, Noorderpoort, Alfa – via de Innovatie Werkplaats Groeningen in Hellum (IWP).
Op basis van vragen/behoeften/wensen/problemen die via het project in beeld worden gebracht, kunnen studenten – onder begeleiding van docenten – aan de slag met een grote diversiteit aan interessante uitdagingen. Op deze wijze maken ook studenten uit de stad kennis van de leefwereld in het ommeland, waardoor – letterlijk en figuurlijk – de afstand tussen stad en ommeland verkleind wordt. Ook de gebiedscoöperatie zelf kan een plek worden waar gewerkt en geleerd wordt.
NIEUWE DEMOCRATIE 16
Leefbaarheid.
Leefbaarheid is een belangrijke pijler van het project Nieuwe Democratie. Doel is om met plannen te komen die de leefbaarheid verbeteren. Bewoners en stakeholders zullen goed betrokken worden in alle processen.
Natuur en klimaat.
Het Duurswoldgebied is rijk aan natuur en maakt deel uit van de Laagveengordel Groeningen, ’t Roegwold, Schildmeer, Ecologische Hoofdstructuur / Natuur Netwerk Noord-Nederland. Het betreft een uniek open landschap ontstaan na de ruilverkaveling, afgewisseld met coulissen van bomen en bospercelen, rietvelden en meren. Ambitie van de samenwerking van de 6 Schilddorpen is om de natuur in balans met recreatie & toerisme ‘extra glans’ te geven, ook omdat de natuur in de regio belangrijk is voor de leefbaarheid. Bewoners zoeken rust en beleefbare natuur dichtbij de levendige stad. Binnen het project zal er tevens gewerkt worden aan verduurzaming en energietransitie. Hierbij is de agrarische sector een belangrijke partner.
Randvoorwaarden. Integrale aanpak (Integraliteit). Elk project moet aan ten minste twee ambities bijdragen. Om dit te laten zien, vragen we je
om 100 punten te verdelen over de vier ambities.
Economie 20
Werken en leren 20
Leefbaarheid 40
Natuur en klimaat 20
Zorg ervoor dat het totaal optelt tot 100 punten. Geef
minimaal één ambitie meer dan 30 punten.
Totaal = 100
Proportionaliteit. Waarom is het gevraagde bedrag redelijk om deze resultaten/dit effect te bereiken? Maak hierbij een expliciete koppeling tussen de investering en de verwachte effecten.
Het project is in feite een pilot in een vernieuwings- en versterkingsproces van onze representatieve democratie. Dit proces zal op termijn geïntegreerd moeten raken in een reguliere manier van werken tussen (lokale) overheid en burgers. Deze pilot wordt voor het grootste deel gedragen door vrijwillige inzet van bewoners uit de 6 Schilddorpen, via de resp. dorpsverenigingen en gebiedscoöperatie. Om in deze pilotfase dingen te organiseren en uit te voeren is inschakeling van professionals nodig en moeten er ‘out of pocket’ kosten gemaakt kunnen worden.
NIEUWE DEMOCRATIE 17
Toekomstbestendigheid. Wordt er definitief een probleem opgelost/kans benut?
Er wordt op bewonersniveau in ieder geval gewerkt aan constructieve samenwerking om een ‘mondiger’ positie richting de gemeente te bewerkstelligen. Daar wordt ook een nieuwe organisatie (gebiedscoöperatie) opgericht. Dit zal een blijvende impact hebben. Of er sprake is van een ‘definitieve oplossing c.q. kanspakking’ zal afhangen van de mate waarin overheden erin slagen om de voorgestane werkwijze te integreren in de eigen ‘cultuur’. Doel is ook om de gemeente te bewegen om het project facilitaire en financieel te ondersteunen.
Wat is ervoor nodig om te zorgen dat de effecten blijvend zijn in de toekomst? Denk bijvoorbeeld aan onderhoud en vervangingskosten. Hoe kan het project
zelfstandig blijven voortbestaan na afloop van de financiering uit Nationaal Programma Groningen?
Een goede rolinvulling door gemeenten. Dit in alle geledingen: raad, bestuur, ambtelijk apparaat.
Wat zien we over 10 of 20 jaar van dit project terug? Hoe beïnvloedt dit het leven van Groningers in 2040?
Tevreden Grunnigers, met open oog voor (en gerust hart over) de kleurige toekomstbestendigheid van onze mooie provincie. En tevens vele bezoekers van elders
om te zien (en leren) ‘hoe wij het geflikt hebben’.
Participatie. Op welke manier zijn inwoners/belanghebbenden betrokken bij de projectaanvraag? Maak aannemelijk dat er voldoende draagvlak is.
Het vanOnderen-concept is breed omarmd door de 6 dorpsverenigingen. De samenwerking is ook vastgelegd in een convenant, als voorloper van de op te richten
gebiedscoöperatie.
NIEUWE DEMOCRATIE 18
Meedenken en doen. Welke rol hebben inwoners/ belanghebbenden bij de uitvoering van dit project?
Het is een blijvend proces, met door de tijd heen steeds nieuwe (dan actuele) thema’s. Bewoners en ondernemers kunnen te allen tijde inhaken, meedenken, meedoen en worden daar ook toe verleid/opgeroepen. De ervaring is dat velen graag bereid zijn om vrijwilligerswerk te doen, als het binnen een vruchtbare structuur gebeurt.
Samenhang met andere projecten. Op welke manier hangt dit project samen met andere programma’s en projecten van Nationaal Programma Groningen en welke kansen levert dit op? Tip: alle projecten en programma’s staan op de website van Nationaal Programma Groningen.
Het stille geluid. Toukomstidee nr. 52.
Hangt dit project ook samen met andere initiatieven (buiten Nationaal Programma Groningen)? Zo ja, welke?.
Programma Expeditie Participatie van de provincie Groningen
Programma Democratie in Actie, ministerie BZK
Right to challege <-> Duty to support
Wet versterking participatie op decentraal niveau
Visie en missie Vereniging Groninger Dorpen
Hoe zorg je ervoor dat je de kansen in de samenwerking zo veel mogelijk benut?
Samenwerking vindt al plaats met stakeholders zoals eerder beschreven.
NIEUWE DEMOCRATIE 19
Cofinanciering. Wat is de verhouding cofinanciering ten opzichte van de totale financiering van het. project?
De cofinanciering bestaat uit de vele vrijwilligers van de 6 dorpsverenigingen die zich inzetten voor het project. Een goede professionele ondersteuning is noodzakelijk om de kostbare inzet van vrijwilligers veilig te stellen.
Wat heb je gedaan om cofinanciering te verkrijgen en waarom is dit het maximaal haalbare bedrag aan cofinanciering?
Actief benaderen van besturen van diverse dorpsverenigingen.
Communicatie. Ieder project krijgt een plek op onze website. Schrijf een korte samenvatting (100-300 woorden) van het project en vertel wat je ermee wilt bereiken. Gebruik begrijpelijke taal (B1), zodat het voor elke Groninger helder is wat het project inhoudt. Houd daarbij de Groningse identiteit in het achterhoofd. Meer informatie vind je op: www.merkgroningen.nl/nl/verhaal/identiteit.
Samenvatting. Ten slotte. Geef hieronder eventueel aan welke zaken nog meer relevant zijn voor het project, maar die je hierboven niet kwijt kon.Klik hier om deze tekst te veranderen.